Η ασφάλεια των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και οι διαδικασίες ελέγχου είναι αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα των ηλεκτρολόγων.
Άρθρο του κ. Χαράλαμπου Γ. Κουτρούλη*
Η ασφαλής λειτουργία των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων προϋποθέτει την πλήρη συμμόρφωση με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο. Στην περίπτωση του Προτύπου ΕΛΟΤ HD 384, εκτός των ελέγχων και μετρήσεων που περιλαμβάνονται στο τυποποιημένο Πρωτόκολλο Ελέγχου Ηλεκτρικής Εγκατάστασης, απαιτείται και επιπρόσθετος έλεγχος συγκεκριμένων σημείων σε εγκαταστάσεις:
α) Πρατηρίων υγρών καυσίμων.
β) Στεγασμένων σταθμών αυτοκινήτων.
γ) Αυτοτελών πλυντηρίων – λιπαντηρίων.
δ) Πρατηρίων υγραερίου.
ε) Συνεργείων συντήρησης και επισκευής αυτοκινήτων, μοτοσικλετών, και μοτοποδηλάτων.
Οι ειδικές επιπλέον απαιτήσεις στις προαναφερόμενες εγκαταστάσεις περιλαμβάνονται στην υπουργική απόφαση (ΥΑ) 24841/1144 ΦΕΚ502Β/2001, στο Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) 455/1976 όπως τροποποιήθηκε με το ΠΔ 38/1996, καθώς και στο ΠΔ 78/1988.
Μετρήσεις
Κατά τον έλεγχο των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων στα παραπάνω καταστήματα πρέπει να μετράται:
α) Η αντίσταση γείωσης ως προς τη γη του ηλεκτρικού πίνακα, των αντλιών και διανομέων υγρών καυσίμων, καθώς και των δεξαμενών και των σωληνογραμμών υγρών καυσίμων,
β) Η αντίσταση γείωσης ως προς τη γη του γενικού ηλεκτρικού πίνακα, των υποπινάκων και των αντλιών πυρόσβεσης των σταθμών αυτοκινήτων.
Οπτικός έλεγχος
Με τον οπτικό έλεγχο διερευνάται αν υπάρχουν γειώσεις στις αντλίες καυσίμων, στα φρεάτιά τους, στις ανθρωποθυρίδες των δεξαμενών, καθώς και στα στηρίγματα και στους αγωγούς μεταφοράς καυσίμου. Ελέγχεται επίσης αν είναι σε καλή κατάσταση οι ακροδέκτες και ο χάλκινος αγωγός γείωσης.
Σε περίπτωση ύπαρξης υπόγειου κτιρίου κοντά σε δεξαμενές καυσίμων, πρέπει να δηλώνεται ότι εξετάσθηκαν τα παρακάτω ενδεχόμενα:
- Να υπάρξει εισροή ατμών καυσίμου στο υπόγειο.
- Να υπάρχουν τυχόν ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που μπορεί να παρουσιάσουν σπινθήρα.
Επιπλέον προτείνονται ως μέτρα ασφαλείας για αντιεκρηκτική εγκατάσταση , η απομάκρυνση μηχανημάτων – κινητήρων, καθώς και η εγκατάσταση συστήματος ανίχνευσης ατμών καυσίμου.
Έλεγχος ηλεκτρολογικού εξοπλισμού
Κατά τον έλεγχο του ηλεκτρολογικού εξοπλισμού ελέγχονται οι καλωδιώσεις που τροφοδοτούν τα φώτα της οροφής του στεγάστρου, οι τυχόν φωτιζόμενες μετόπες του και τα φωτιστικά σώματα πάνω από τις αντλίες ή τους διανομείς, ενώ θα πρέπει να διαπιστώνεται ότι:
α) Είναι στεγανά Τα κουτιά των διακοπτών αστέρα – τριγώνου του κινητήρα του αεροσυμπιεστή.
β) Υπάρχει ηλεκτρονόμος διαφυγής έντασης (RCD), του οποίου η λειτουργία πρέπει να ελέγχεται.
γ) Βρίσκονται σε καλή κατάσταση τα καλώδια ηλεκτρολογικής εγκατάστασης, χωρίς τραυματισμούς και χωρίς να είναι γυμνά.
δ) Είναι στεγανή η είσοδος των καλωδίων σε αντλίες και φρεάτια δεξαμενών.
ε) Υπάρχει γενικός διακόπτης που να απομονώνει ηλεκτρικά το δίκτυο καυσίμων σε περίπτωση ανάγκης, τοποθετημένος στο γραφείο της εγκατάστασης.
στ) Υπάρχει αντίγραφο σχεδίου ηλεκτρικού πίνακα στο εσωτερικό του πίνακα.
ζ) Είναι σε καλή κατάσταση η ηλεκτρολογική εγκατάσταση αντλιών και διανομέων καυσίμων, στεγανή, χωρίς εμφανείς φθορές και κινδύνους βραχυκυκλώματος.
Μηχανήματα
Κατά τον έλεγχο των μηχανημάτων θα πρέπει να διαπιστώνεται ότι:
α) Υπάρχει διακόπτης αστέρα – τριγώνου του αεροσυμπιεστή, είναι σωστά ρυθμισμένο το θερμικό του, ο πιεζοστάτης λειτουργεί κανονικά μεταξύ του άνω και κάτω ορίου πίεσης και είναι σωστή η υδραυλική εγκατάσταση.
β) Υπάρχει πρόβλεψη για σωστή κυκλοφορία του αέρα στο χώρο του μηχανοστασίου για να αποφεύγεται η υπερθέρμανση των κινητήρων.
γ) Έχει γίνει σωστή υδραυλική και ηλεκτρολογική εγκατάσταση της σταθερής πλυστικής μηχανής (αντλίας), υπάρχει διακόπτης αστέρα – τριγώνου, καθώς και ότι είναι ρυθμισμένο το θερμικό στη σωστή ένταση.
δ) Η ηλεκτρολογική εγκατάσταση φυγοκεντρικών ανεμιστήρων απαγωγής ή προσαγωγής αέρα στους υπόγειους χώρους (σταθμοί αυτοκινήτων) είναι σύμφωνη με τους ισχύοντες κανονισμούς.
ε) Είναι σε καλή κατάσταση η τροφοδοσία του πίνακα πυρανίχνευσης και ελέγχθηκε όλη η ηλεκτρολογική εγκατάσταση του πυροσβεστικού συγκροτήματος.
στ) Έχει γίνει σωστή ηλεκτρολογική εγκατάσταση του δικόλονου ή τετρακόλονου ηλεκτρομηχανικού ανυψωτήρα ή της ράμπας.
ζ) Δεν υπάρχουν ίχνη διαρροής από τα μηχανικά μέρη της αντλίας ή του διανομέα ή από τα ακροσωλήνια.
η) Το αυτόματο πλυντήριο λειτουργεί κανονικά με σωστή υδραυλική και ηλεκτρολογική εγκατάσταση, καθώς και μεσύνδεση με το δίκτυο αέρα.
Ηλεκτρική εγκατάσταση σταθμών αυτοκινήτων
Η ηλεκτρική εγκατάσταση των σταθμών και των υπαγόμενων σε αυτούς πλυντηρίων – λιπαντηρίων πρέπει να είναι εξολοκλήρου στεγανή. Στοιχεία της ηλεκτρικής εγκατάστασης εν γένει στα οποία δύναται να προκληθούν σπινθήρες (πίνακες διανομής, ασφάλειες, διακόπτες κλπ.), εφόσον αυτά δεν είναι στεγανά, δεν πρέπει να τοποθετούνται στον χώρο στάθμευσης και εν γένει σε χώρους ύπαρξης εύφλεκτων αερίων ή άλλων εύφλεκτων υλών. Ηλεκτρικές συσκευές θέρμανσης με ακτινοβολία απαγορεύονται.
Φωτιστικά σταθμών αυτοκινήτων
Για τους σταθμούς αυτοκινήτων προβλέπονται τα παρακάτω:
- Τα φωτιστικά σημεία πρέπει να τοποθετούνται στο μεγαλύτερο δυνατό ύψος και πάνω από τις σωληνώσεις του συστήματος καταιονισμού σε όσες περιπτώσεις επιβάλλεται η εγκατάστασή του.
- Οι χρησιμοποιούμενοι λαμπτήρες πρέπει να περικλείονται με προστατευτικό κάλυμμα ή πλέγμα.
- Η χρήση φορητών ηλεκτρικών φωτιστικών επιτρέπεται μόνο στις θέσεις επιθεώρησης που υπάρχουν στο σταθμό των αυτοκινήτων, με τον όρο ότι τροφοδοτούνται με εξαιρετικά χαμηλή τάση (έως 42 Volt) και οι λαμπτήρες περικλείονται εντός προστατευτικού μεταλλικού πλέγματος.
- Σε σταθμούς με περισσότερους από έναν ορόφους θα πρέπει ο φωτισμός των εξόδων κινδύνου να τροφοδοτείται από ανεξάρτητη από τον κύριο φωτισμό πηγή.
Πλυντήρια αυτοκινήτων
Η θέση του πλυντηρίου πρέπει να διαθέτει επαρκή και κατάλληλο φωτισμό, παροχή ηλεκτρικού ρεύματος εξαιρετικά χαμηλής τάσης (έως 42 Volt) και λαμπτήρες καλυμμένους με διαφανή καλύμματα στεγανού τύπου.
Φωτισμός συνεργείων
Οι λαμπτήρες που χρησιμοποιούνται πρέπει να περικλείονται με κατάλληλο προστατευτικό κάλυμμα ή πλέγμα, εφόσον η θέση εγκατάστασής τους είναι προσιτή σε αντικείμενα ή κινούμενα μηχανήματα που μπορούν να προκαλέσουν την καταστροφή τους.
Η χρήση φορητών ηλεκτρικών λυχνιών (μπαλαντέζας) είναι επιτρεπτή υπό τον όρο ότι το ηλεκτρικό ρεύμα που τις τροφοδοτεί είναι εξαιρετικά χαμηλής τάσης (42 Volt), ενώ οι λυχνίες πρέπει να περικλείονται με προστατευτικό πλέγμα.
Τάφρος ή διάταξη επιθεώρησης συνεργείων
Ο ανυψωτήρας ή η διάταξη επιθεώρησης, επισκευής και συντήρησης (τάφρος ή αναβαθμός) πρέπει να φωτίζεται επαρκώς με φωτιστικά σημεία τάσης λειτουργίας 42 Volt. Επιτρέπεται και η χρήση φορητής λυχνίας χαμηλής τάσης (42 Volt) μέσα σε ειδική θήκη από μεταλλικό πλέγμα.
*Ο κ. Χαράλαμπος Γ. Κουτρούλης είναι διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός, MSc, διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ilektroskopio@koutroulis.gr).
