Ο ρόλος των διαπιστευμένων εργαστηρίων στην υλοποίηση σύγχρονων έργων οδοφωτισμού είναι ιδιαίτερα σημαντικός, καθώς μπορεί να συμβάλει στο σωστό σχεδιασμό τους, με τους καλύτερους δυνατούς όρους τόσο σε τεχνικό όσο και οικονομικό επίπεδο.
Άρθρο του κ. Ιωάννη Φ. Γκόνου*
Ο στόχος της εξοικονόμησης ενέργειας, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, που έχει τεθεί στη χώρα έχει ως αποτέλεσμα πολλά έργα οδοφωτισμού, να έχουν ήδη υλοποιηθεί και πολλά να έχουν προγραμματιστεί για τα επόμενα χρόνια. Προφανώς, είναι απαραίτητο τα έργα οδοφωτισμού, όπως και κάθε άλλο έργο, να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται με τους καλύτερους δυνατούς όρους τόσο σε τεχνικό όσο και οικονομικό επίπεδο. Επομένως, είναι απαραίτητη η χρήση κατάλληλου εξοπλισμού σε αυτά τα έργα.
Σήμανση CE
H σήμανση CE είναι µία υποχρεωτική ευρωπαϊκή υποχρέωση για συγκεκριμένες κατηγορίες προϊόντων (μεταξύ άλλων και των προϊόντων του οδοφωτισμού) και υποδηλώνει τη συμμόρφωση µε ουσιώδεις απαιτήσεις υγείας και ασφάλειας, που καθορίζονται από σχετικές Οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Η σήμανση CE αποτελεί διαβατήριο για την ελεύθερη κυκλοφορία των προϊόντων στην ευρωπαϊκή αγορά.
Οι κατασκευαστές προϊόντων είναι οι μοναδικοί υπεύθυνοι για να επισημάνουν το προϊόν τους με τη σήμανση CE και να κάνουν τη δήλωση συμμόρφωσης (να δηλώσουν, δηλαδή, τη συμμόρφωση και την τεχνική εναρμόνιση με όλες τις εφαρμοστέες κοινοτικές απαιτήσεις που αφορούν την υγεία και την ασφάλεια του χρήστη που επιβάλλει η σχετική νομοθεσία).
Οι διανομείς οφείλουν να επαληθεύσουν την ύπαρξη και παρουσία της σήμανσης CE και της απαραίτητης τεκμηρίωσης υποστήριξης. Πολλές φορές (όχι όμως για τον οδοφωτισμό) απαιτείται η παρέμβαση κοινοποιημένου οργανισμού για ανεξάρτητη αξιολόγηση της συμμόρφωσης του προϊόντος. Η τοποθέτηση της σήμανσης CE προϋποθέτει την ύπαρξη τεχνικού φακέλου του προϊόντος, βασικό κομμάτι του οποίου είναι οι εκθέσεις δοκιμών.
Για να εναρμονίσει τεχνικά ένας κατασκευαστής τα προϊόντα του ως προς τις απαιτήσεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας είναι πολύ σημαντικό αρχικά να προσδιορίσει τις Οδηγίες που αφορούν το προϊόν και τα εναρμονισμένα πρότυπα που εφαρμόζονται για την τεκμηρίωση της συμμόρφωσής του, και να διεξαγάγει τις απαραίτητες δοκιμές / ελέγχους.
Οδοφωτισμός και ευρωπαϊκές Οδηγίες
Ειδικότερα στην περίπτωση του οδοφωτισμού, οι βασικές ευρωπαϊκές Οδηγίες που έχουν εφαρμογή είναι οι εξής:
α) Low Voltage (LVD) Directive 2014/35/EU, σκοπός της οποίας είναι να εξασφαλίσει ότι το ηλεκτρολογικό υλικό πληροί τις απαιτήσεις που εγγυώνται υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και ασφάλειας των προσώπων, των κατοικίδιων ζώων και της ιδιοκτησίας, με ταυτόχρονη κατοχύρωση της λειτουργίας της εσωτερικής αγοράς.
β) Electromagnetic Compatibility (EMC) Directive 2014/30/EU, η οποία στοχεύει στο να εξασφαλιστεί η λειτουργία της εσωτερικής αγοράς μέσω της απαίτησης για συμμόρφωση του εξοπλισμού προς ένα επαρκές επίπεδο ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας.
γ) Radio Equipment Directive (RED) 2014/53/EU, η οποία θεσπίζει κανονιστικό πλαίσιο για τη διαθεσιμότητα ραδιοεξοπλισμού στην αγορά και για τη θέση του σε λειτουργία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Η οδηγία αυτή έχει εφαρμογή στον οδοφωτισμό όταν τα φωτιστικά και οι ελεγκτές επικοινωνούν μεταξύ τους με ασύρματο τρόπο (τηλεχειρισμό).
δ) ROHS 2011/65/EU, η οποία στοχεύει στον περιορισμό της χρήσης ορισμένων επικίνδυνων ουσιών σε ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό, με σκοπό τη συμβολή στην προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος.
ε) Ecodesign Directive 2009/125/EC και φωτοβιολογικές δοκιμές ασφάλειας IEC/EN 62471, που σκοπό έχουν τη θέσπιση πλαισίου για τον καθορισμό απαιτήσεων οικολογικού σχεδιασμού με στόχο τον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας μέσω καλύτερου σχεδιασμού.
Επιπλέον των υποχρεωτικών απαιτήσεων που αναφέρθηκαν στις παραπάνω ευρωπαϊκές Οδηγίες, υπάρχουν και απαιτήσεις οι οποίες καθίστανται υποχρεωτικές στην πράξη, όπως το ψηφιακό αρχείο φωτομετρικών στοιχείων των φωτιστικών σωμάτων για χρήση σε προγράμματα προσομοίωσης (π.χ. *.ldt, *.ies) σύμφωνα με το Πρότυπο EN 13032-1.
Οι μετρήσεις θα πρέπει να περιλαμβάνουν τη φωτεινή ροή (lm), την κατανομή της φωτεινής έντασης (cd), τη φωτεινή απόδοση (lm/W) του φωτιστικού σώματος, τις χρωματικές συντεταγμένες ή το κυρίαρχο μήκος κύματος, το φάσμα της πηγής, τη συσχετισμένη θερμοκρασία χρώματος (CCT), τον χρωματικό δείκτη (Ra ή CRI), τις ηλεκτρικές μετρήσεις (ισχύος, PF) και τον φωτομετρικό κώδικα (photometric code), ο οποίος περιλαμβάνει τους δείκτες CRI, CCT, την αρχική και διατηρούμενη εξάπλωση των χρωματικών συντεταγμένων και τη διατήρηση της φωτεινής ροής.
Τα διαπιστευμένα εργαστήρια
Για τις απαιτούμενες δοκιμές του προϊόντος και τον έλεγχο της συμμόρφωσής του υπάρχουν αξιόπιστα εργαστήρια δοκιμών και μετρήσεων, τα οποία είναι διαπιστευμένα και διαθέτουν υποδομές και εξοπλισμό, ώστε να πραγματοποιούν δοκιμές και μετρήσεις σύμφωνα με τα πρότυπα που προβλέπονται στις εναρμονισμένες οδηγίες.
Το Εθνικό Σύστημα Διαπίστευσης (Ε.ΣΥ.Δ.), ως ο εθνικός οργανισμός διαπίστευσης της Ελλάδας, αλλά και η Ελληνική Ένωση Εργαστηρίων (HellasLab) αποτελούν την πιο αξιόπιστη πηγή πληροφοριών σχετικά με τα διαπιστευμένα ελληνικά εργαστήρια.
Η διαπίστευση ενός εργαστηρίου αποτελεί την επίσημη αναγνώριση –από έναν ανεξάρτητο αρμόδιο φορέα– της τεχνικής επάρκειας και της αξιοπιστίας του για να διεξάγει δοκιμές, μετρήσεις και διακριβώσεις.
Στη χώρα μας η διαπίστευση σύμφωνα με το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC 17025 γίνεται από το Ε.ΣΥ.Δ., που αποτελεί το μοναδικό, εθνικό, οργανισμό διαπίστευσης της Ελλάδας. Το Πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ ISO/IEC 17025:2017 εκπονήθηκε από τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO) και αποτελεί διεθνές πρότυπο στο οποίο καθορίζονται οι απαιτήσεις που πρέπει να ικανοποιούν τα εργαστήρια δοκιμών και διακριβώσεων προκειμένου να διατηρούν ένα σύστημα διαχείρισης ποιότητας, να διασφαλίζουν την τεχνική τους επάρκεια και να παρέχουν αξιόπιστα αποτελέσματα.
Τα οφέλη της διαπίστευσης είναι:
- Η ύπαρξη επίσημης αναγνώρισης για την υλοποίηση δοκιμών, μετρήσεων και διακριβώσεων με τεκμηριωμένη επάρκεια και αμεροληψία.
- Η αύξηση του κύρους του εργαστηρίου τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο εξαιτίας της διασφάλισης της εγκυρότητας και της αξιοπιστίας των αποτελεσμάτων με ταυτόχρονη ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του εργαστηρίου.
- Η επίτευξη ενός σταθερά υψηλού επιπέδου υπηρεσιών λόγω τυποποίησης των διαδικασιών.
- Η καλύτερη οργάνωση του εργαστηρίου με αναγνώριση τόσο της ικανότητας του προσωπικού όσο και των δυνατοτήτων του εξοπλισμού του εργαστηρίου.
- Η βελτίωση των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και της αποτελεσματικότητας των διεργασιών.
Δυστυχώς, πολλές φορές, κατά τη διάρκεια των διαγωνισμών για την προμήθεια των υλικών του οδοφωτισμού δεν γίνεται σωστή αξιολόγηση των εργαστηριακών δοκιμών, για το τεκμήριο συμμόρφωσης.
Οι επιτροπές παραλαβής δέχονται (λόγω άγνοιας) την ίδια έκθεση δοκιμών για διαφορετικούς τύπους φωτιστικά όχι μόνο ως προς την ισχύ (π.χ. κάθε διακριτή τιμή ισχύος απαιτεί νέα δοκιμή EMC, αλλά όχι του LVD) αλλά και ως προς τον τύπο (π.χ. δέχονται δοκιμές φωτιστικού κορυφής αντί για οδοφωτισμού).
Σε άλλες περιπτώσεις οι δοκιμές μπορεί να έχουν γίνει με διαφορετικούς drivers από αυτούς που έχουν μπει στα ζητούμενα φωτιστικά σώματα ή –ακόμα χειρότερα– πρόκειται για δοκιμές σε golden sample, το οποίο δυστυχώς δεν είναι ίδιο με αυτά που τελικά τοποθετούνται.
Ακόμα παρατηρείται στις εργαστηριακές δοκιμές του ίδιου τύπου φωτιστικού να υπάρχει διαφορετικό μοντέλο σε άλλες δοκιμές (π.χ. για LVD και EMC). Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να γίνεται οπτικός τουλάχιστον έλεγχος και κάποιες δοκιμές σε φωτιστικά πριν την τοποθέτησή τους.
Στις εκθέσεις δοκιμών πρέπει να υπάρχουν είτε φωτογραφίες από τα δοκίμια είτε αναλυτική περιγραφή του εξοπλισμού, ώστε αφενός να βοηθηθεί η αρχική αξιολόγηση της επιτροπής του διαγωνισμού και αφετέρου για να αποτελούν αδιαμφισβήτητα στοιχεία για οποιαδήποτε διαφωνία μετά την εγκατάσταση.
Σε συνέχεια αυτών των δοκιμών παρατηρείται παντελής έλλειψη συμμόρφωσης με την Οδηγία RED 2014/53/EU περί ραδιοεπικοινωνιών, στα έργα όπου υπάρχει προδιαγραφή για τηλεχειρισμό του συστήματος φωτισμού. Μια εγκατάσταση οδοφωτισμού θα πρέπει να πληροί συγκεκριμένες απαιτήσεις, όπως είναι ο ορθός σχεδιασμός της και οι σωστές προδιαγραφές των φωτιστικών σωμάτων (και επιλογές τύπων φωτιστικών), ώστε να επιφέρονται τα βέλτιστα αποτελέσματα για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.
Απαραίτητη προϋπόθεση για τον ορθό σχεδιασμό και τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης μιας εγκατάστασης οδοφωτισμού αποτελεί η λεπτομερής και τεκμηριωμένη καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του, βάσει της οποίας πραγματοποιείται η μελέτη για την αντικατάσταση του οδοφωτισμού και η οικονομική αξιολόγηση του έργου.
Τα προβλήματα που συνήθως υπάρχουν είναι:
- Λάθος διαστασιολόγηση απαιτήσεων σε επίπεδα φωτισμού. Συνήθως οι Δήμοι ζητούν μεγαλύτερα επίπεδα φωτισμού από ό,τι απαιτούνται (π.χ. κατηγοριοποίηση οδών, φωτισμός πάρκων κ.λπ.)
- Υφιστάμενος οδοφωτισμός χωρίς φωτοτεχνικές μελέτες (υπερφωτισμένοι / υποφωτισμένοι δρόμοι και πλατείες).
- Μη αποτυπωμένο δίκτυο οδοφωτισμού.
- Ελλιπής συντήρηση (κακή κατάσταση φωτιστικών σωμάτων, καλωδίων, ιστών και πινάκων).
- Ύπαρξη συμβατικών φωτιστικών σωμάτων (χρήση ακόμη φωτιστικών παλαιάς τεχνολογίας και χαμηλής απόδοσης: Na ή Hg ή επαγωγής) και έλλειψη συστημάτων ελέγχου του οδοφωτισμού, με συνέπεια την άσκοπη κατανάλωση ενέργειας για οδοφωτισμό.
- Ύπαρξη φαινομένου φωτορρύπανσης με συνέπεια την επιβλαβή παρείσφρηση του φωτισμού σε ιδιοκτησίες, σε οικοσυστήματα, τη θάμβωση και την αύξηση της στάθμης της λαμπρότητας στο νυχτερινό ουρανό.
- Ύπαρξη φωτιστικών LED με ακατάλληλα φάσματα εκπομπής φωτισμού, πλούσια στο μπλε χρώμα, τα οποία έχουν συσχετισμένες θερμοκρασίες χρώματος από 4.000Κ έως 6000Κ (ενώ σύμφωνα με την ΕΕ πρέπει η μέγιστη τιμή συσχετισμένης θερμοκρασίας χρώματος στα έργα οδοφωτισμού να είναι 3.000Κ).
- Ανεπαρκής ενημέρωση για το κανονιστικό πλαίσιο και τις προδιαγραφές των υλικών για την ενσωμάτωση νέων σύγχρονων έξυπνων συστημάτων.
- Έλλειψη διεξαγωγής διαπιστευμένων δοκιμών και μετρήσεων ή πραγματοποίηση δοκιμών και μετρήσεων από μη διαπιστευμένα εργαστήρια, σε αντίθεση με τις απαιτήσεις του νόμου 4412/2016 (ΦΕΚ Α´ 147) για τις δημόσιες προμήθειες αλλά και με την αμεροληψία και την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.
- Ελλιπής ενημέρωση των Προτύπων Συμμόρφωσης του υλικού.
- Απόσβεση επένδυσης σε επόμενη ή μεθεπόμενη δημοτική ή περιφερειακή αρχή με συνέπεια τη μη ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών (π.χ. δωρεάν διαδίκτυο, κάμερες για εύρεση θέσεων στάθμευσης, φορτιστές αυτοκινήτων κλπ.).
- Παρεμβάσεις κακών πρακτικών όπως αλλαγές λαμπτήρων σε τύπους φωτιστικών σωμάτων που δεν προβλέπεται. Π.χ. λαμπτήρες φθορισμού ή LED σε φωτιστικά οδοφωτισμού με λαμπτήρες υδραργύρου, αλλαγή λαμπτήρων εκκένωσης 125W σε φωτιστικά με λαμπτήρες 250 W ή 400W.
- Διαιώνιση κακών εφαρμογών και κακών πρακτικών, όπως π.χ. συνέχιση αλλαγής λαμπτήρων σε φωτιστικά τύπου πιατάκι αντί για αντικατάστασή τους με κανονικό φωτιστικό σώμα. Διατήρηση φωτιστικών σωμάτων στους ιστούς του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ) ακόμα και σε περιπτώσεις τοποθέτησης ιστών σε ιδιωτικά οικόπεδα κ.λπ.
Μείωση κόστους
Το κόστος του έργου τοποθέτησης και λειτουργίας του οδοφωτισμού με εφαρμογή των Προτύπων της σειράς ΕΛΟΤ ΕΝ 13201 μπορεί να μειωθεί με:
- Ορθή αποτύπωση του υφιστάμενου δικτύου οδικού φωτισμού (GIS).
- Κατάλληλη κατηγοριοποίηση των δρόμων (επιλογή κλάσηςκατά ΕΝ 13201-1).
- Επιλογή των απαραίτητων τύπων φωτιστικών.
- Άρτια φωτοτεχνική μελέτη με εκπλήρωση των προδιαγραφών του Πρότυπου ΕΝ 13201-2, και συγκεκριμένα:
-Με χρήση υφιστάμενων ιστών (και διαφορετικών φωτιστικών) αλλά και με τοποθέτηση νέων ιστών όταν η απόσταση είναι μεγαλύτερη των 40m μεταξύ των υφιστάμενων ιστών για την επίτευξη των ομοιομορφιών.
-Με χρήση νέων ιστών και φωτιστικών (αντικατάσταση παλιών ιστών και καλωδίων) και επιλογή αποδοτικότερων τύπων φωτιστικών (κατάλληλη κατανομή φωτισμού).
-Με βέλτιστο συνδυασμό των παραμέτρων που αφορούν τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του δρόμου, το ύψος και την απόσταση ιστών, το συντελεστή συντήρησης κλπ.
- Εναρμόνιση με το GPP και τις βασικές αρχές, σύμφωνα με τις οποίες φωτίζουμε όπου χρειάζεται, κάνουμε προσαρμογή του φωτισμού στο 50% μετά τα μεσάνυχτα κλπ.
- Διαλειτουργικότητα συστημάτων ελέγχου (τόσο τοπικός έλεγχος όσο και απομακρυσμένος κεντρικός έλεγχος φωτιστικών σωμάτων με σύστημα τηλεδιαχείρισης).
- Διαμοιρασμό του κόστους (σε κόστος φωτιστικών, κόστος εγκατάστασης, κόστος συντήρησης και κόστος λειτουργίας).
- Έλεγχο εφαρμογής σε όλα τα στάδια της εγκατάστασης με τη βοήθεια εσωτερικών επιθεωρητών αλλά και με τη χρήση διαπιστευμένων εργαστηρίων ή/και φορέων.
Υλικά οδοφωτισμού
Για τις προμήθειες υλικών οδοφωτισμού μέσω διαγωνισμού θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ο Κανονισμός Προμηθειών Δημοσίου (που αφορά τις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων έργων, προμηθειών και υπηρεσιών σύμφωνα με το νόμο 4412/2016 (ΦΕΚ Α´ 147), την προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ και τέλος, τη δυνατότητα χρήσης κατάλληλου τεχνικού συμβούλου), οι απαιτήσεις της Τεχνικής Προδιαγραφής 1501-05-07-02-00 του Ελληνικού Οργανισμού Τυποποίησης (ΕΛ.Ο.Τ. Α.Ε.) για τους ιστούς οδοφωτισμού και τα φωτιστικά σώματα, καθώς επίσης οι Τεχνικές Οδηγίες του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΟΤΕΕ), παρόλο που δεν είναι υποχρεωτικής εφαρμογής και δεν έχουν δημοσιευτεί σε ΦΕΚ.
Επειδή έχουν υπάρξει αρκετά προβλήματα σε πρόσφατα έργα οδοφωτισμού, θα προτείναμε τα βήματα για την επιλογή των κατάλληλων φωτιστικών να είναι τα εξής:
- Κατάθεση δειγμάτων φωτιστικών μαζί με την προσφορά (για να είναι εφικτή αφενός η πραγματοποίηση δοκιμών / μετρήσεων και αφετέρου η μελλοντική ταυτοποίηση των φωτιστικών με αυτά που θα τοποθετηθούν), σφράγισμα και φύλαξη δειγμάτων για την ελαχιστοποίηση των μελλοντικών διαφωνιών μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών.
- Ύπαρξη τεχνικού φακέλου για όλους τους τύπους των φωτιστικών (συνήθως δεν μπορεί να εφαρμοστεί ομαδοποίηση για όλους τους ελέγχους).
- Χρήση διαπιστευμένων (κατά ΕΝ ISO/IEC 17025) Εργαστηρίων για τις δοκιμές / μετρήσεις για τη σήμανση CE και τις φωτομετρικές μετρήσεις σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές (άρθρο 214 εδάφιο 5 και 13, «Αξιολόγηση δειγμάτων», του νόμου 4412/2016).
- Φωτοτεχνική μελέτη από αξιόπιστο ανεξάρτητο φορέα.
- Τεχνική αξιολόγηση των προσφορών.
- Οικονομική αξιολόγηση των προσφορών, που ικανοποιούν τις απαιτήσεις της τεχνικής αξιολόγησης.
- Πιλοτική τοποθέτηση των φωτιστικών σε αντιπροσωπευτικούς δρόμους.
Για την παραλαβή του έργου θα πρέπει τμηματικά, ανάλογα με το πλήθος του εξοπλισμού, να γίνεται:
- Έλεγχος ταυτοποίησης με το φυλαχθέν δείγμα (απλή σύγκριση).
- Επανάληψη δοκιμών τύπου από διαπιστευμένα Εργαστήρια.
- Επιτόπου επιβεβαίωση (μέσω μετρήσεων) των αντίστοιχων φωτoμετρικών μεγεθών (λαμπρότητας, έντασης φωτισμού) σύμφωνα με τις κατηγορίες των οδών κατά ΕΝ 13201-3 & 4), μετά την εγκατάσταση των φωτιστικών.
- Εάν τα αποτελέσματα των παραπάνω ελέγχων – δοκιμών – μετρήσεων είναι ικανοποιητικά, θα πρέπει να προχωράει η Επιτροπή στην τελική παραλαβή της συγκεκριμένης παρτίδας και στην οριστική εξόφλησή της στον προμηθευτή, και να του δίνει εντολή για την επόμενη παράδοση, για την οποία θα επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία. Διαφορετικά η επιτροπή δεν θα πρέπει να παραλαμβάνει το έργο, αλλά να καταγγέλλει τη σύμβαση και να συνεχίζει το έργο με την αμέσως επόμενη πιο συμφέρουσα προσφορά.
Συμπερασματικά, για να επιτευχθεί η βέλτιστη αντικατάσταση του οδοφωτισμού, πρέπει οι προμηθευτές, οι αρχές και οι υπεύθυνοι των έργων να μεριμνήσουν ώστε να γίνεται:
- Σωστή καταγραφή των αναγκών (όσον αφορά προδιαγραφές υλικών) και των υφιστάμενων υποδομών.
- Ορθή χρήση του κανονιστικού πλαισίου και των αποδεκτών (σύμφωνα με τα ισχύοντα Πρότυπα) ορίων συμμόρφωσης.
- Αντιπροσωπευτική προσομοίωση – μελέτη.
- Επιλογή των απαιτούμενων αλλαγών στις υφιστάμενες υποδομές (όπως είναι καλώδια, ιστοί, πίνακες κλπ.).
- Υποχρέωση μόνο διαπιστευμένων δοκιμών και μετρήσεων για την παραλαβή των έργων.
- Ύπαρξη ανεξαρτησίας μεταξύ μελετητή, κατασκευαστή και εργαστηρίου / φορέα πιστοποίησης του έργου.
*Ο κ. Ιωάννης Φ. Γκόνος είναι καθηγητής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και διευθυντής του διαπιστευμένου Εργαστηρίου Υψηλών Τάσεων και Ηλεκτρικών Μετρήσεων.
