Η ασφάλεια των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και οι διαδικασίες ελέγχου είναι αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα των αδειούχων ηλεκτρολόγων.
*Άρθρο του κ. Χαράλαμπου Γ. Κουτρούλη
Η ασφαλής λειτουργία των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων προϋποθέτει την πλήρη συμμόρφωση με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο. Στην περίπτωση του Προτύπου ΕΛΟΤ HD 384, εκτός των ελέγχων και μετρήσεων που περιλαμβάνονται στο τυποποιημένο Πρωτόκολλο Ελέγχου Ηλεκτρικής Εγκατάστασης, απαιτείται ο έλεγχος και άλλων σημείων όταν στην εγκατάσταση περιλαμβάνονται μονάδες ιδιοπαραγωγής.
Τα σημεία αυτά αφορούν εγκαταστάσεις χαμηλής τάσης ή πολύ χαμηλής τάσης που διαθέτουν μία ή περισσότερες μονάδες ιδιοπαραγωγής, προοριζόμενες να τροφοδοτούν μόνιμα ή περιστασιακά το σύνολο ή μέρος της ηλεκτρικής εγκατάστασης.
Δεν αφορούν όμως διατάξεις που λειτουργούν με πολύ χαμηλή τάση και περιλαμβάνουν σε ένα ενιαίο συγκρότημα την πηγή της ηλεκτρικής ενέργειας και τα εξαρτήματα ή τις συσκευές που καταναλώνουν την παραγόμενη ενέργεια.
Στην τελευταία περίπτωση εμπίπτουν αυτόνομες ηλεκτρικές συσκευές που συνήθως λειτουργούν με μπαταρίες (όπως είναι π.χ. φορητά φωτιστικά, αυτόνομα φωτιστικά, ιστοί, φακοί, ηλεκτρικά εργαλεία χειρός, παιχνίδια κ.τ.ό.). Οι τροφοδοτήσεις συστημάτων ασφαλείας καλύπτονται από το Κεφάλαιο 56 του Προτύπου ΕΛΟΤ HD 384.
Τα επιπλέον σημεία που πρέπει να ελέγχονται όταν στην εγκατάσταση περιλαμβάνονται μονάδες ιδιοπαραγωγής είναι τα εξής:
- Γείωση ουδετέρου σε συστήματα ΤΝ: Όταν η μονάδα ιδιοπαραγωγής αποτελεί εφεδρική πηγή τροφοδότησης μιας εγκατάστασης που είναι συνδεδεμένη σε ένα δημόσιο δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, με σύστημα σύνδεσης των γειώσεων ΤΝ (Terre [γη] – Neutral [ουδέτερος]), η προστασία έναντι έμμεσης επαφής δεν βασίζεται στη σύνδεση προς το γειωμένο ουδέτερο αγωγό του δικτύου, αλλά προβλέπεται κατάλληλο ηλεκτρόδιο γείωσης.
- Βρόχος σφάλματος: Στον έλεγχο για προστασία από έμμεση επαφή, τα ρεύματα σφάλματος πρέπει να υπολογίζονται και να έχουν ληφθεί υπόψη για κάθε μια από τις δυνατές καταστάσεις τροφοδότησης της ηλεκτρικής εγκατάστασης (δημόσιο δίκτυο, μονάδα ιδιοπαραγωγής, συνδυασμός των προηγούμενων).
- Προστασία από έμμεση επαφή με τροφοδοσία από inverter (UPS): Όταν η προστασία έναντι ηλεκτροπληξίας από έμμεση επαφή στα τμήματα της εγκατάστασης που τροφοδοτούνται από στατό αντιστροφέα (inverter) βασίζεται στο αυτόματο κλείσιμο του διακόπτη παράκαμψης, πρέπει να εφαρμόζονται οι προβλέψεις του Προτύπου και να ελέγχονται οι αγωγοί ισοδυναμικής σύνδεσης στα κατάντη του inverter, κατά τον κανόνα 551.4.3.1 ΕΛΟΤ HD 384.
- Προστασία από ρεύματα βραχυκυκλώματος: Τα ρεύματα βραχυκυκλώματος πρέπει να υπολογίζονται (μέγιστες, ελάχιστες τιμές) και να έχουν ληφθεί υπόψη για κάθε μία από τις δυνατές καταστάσεις τροφοδότησης.
- Φορητές / πρόσκαιρες μονάδες ιδιοπαραγωγής και RCD: Σε φορητές μονάδες ιδιοπαραγωγής και μονάδες που προορίζονται για πρόσκαιρη ή βραχυχρόνια χρήση (δεν αφορά μόνιμες εγκαταστάσεις), ανεξάρτητα από το σύστημα σύνδεσης των γειώσεων (ΤΝ, ΙΤ, ΤΤ), πρέπει να εγκαθίσταται διάταξη προστασίας διαφορικού ρεύματος (Residual Current Device [RCD]) με ΙΔn≤30mΑ που διακόπτει αυτόματα την τροφοδότηση.
- Προστασία από αρμονικές ρεύματος: Σε μονάδα ιδιοπαραγωγής που προορίζεται να λειτουργεί παράλληλα με ένα δημόσιο δίκτυο ή σε δύο ή περισσότερες μονάδες ιδιοπαραγωγής που μπορεί να λειτουργούν σε παράλληλη σύνδεση, πρέπει να έχει ληφθεί μέριμνα για τον περιορισμό των αρμονικών ρεύματος.
- Εφεδρικές μονάδες ιδιοπαραγωγής: Στις συνδεδεμένες με ένα δημόσιο δίκτυο διανομής εγκαταστάσεις, στις οποίες έχει προβλεφθεί η μονάδα ιδιοπαραγωγής να αποτελεί την πηγή εναλλακτικής τροφοδότησης (εφεδρική μονάδα), πρέπει να έχουν ληφθεί κατάλληλα μέτρα ώστε να είναι αδύνατο να λειτουργεί παράλληλα με το δημόσιο δίκτυο διανομής.
- Μονάδες ιδιοπαραγωγής συγχρονισμένες με το δίκτυο: Στις συνδεδεμένες με ένα δημόσιο δίκτυο διανομής εγκαταστάσεις, στις οποίες έχει προβλεφθεί η μονάδα ιδιοπαραγωγής να λειτουργεί παράλληλα με το δημόσιο δίκτυο διανομής ή και, εναλλακτικά, προβλέπεται να λειτουργεί και ως μονάδα εναλλακτικής τροφοδότησης της εγκατάστασης, ισχύουν τα εξής:
α) Προβλέπονται μέσα απομόνωσης της μονάδας ιδιοπαραγωγής από το δημόσιο δίκτυο διανομής. Τα μέσα απομόνωσης πρέπει να είναι ανά πάσα στιγμή προσιτά στο φορέα που είναι αρμόδιος για τη λειτουργία του δημόσιου δικτύου διανομής.
β) Τα χαρακτηριστικά της μονάδας ιδιοπαραγωγής, καθώς και ο τρόπος εγκατάστασής της, πρέπει να ικανοποιούν πλήρως τις απαιτήσεις του φορέα που είναι αρμόδιος για τη λειτουργία του δημόσιου δικτύου διανομής (γενικές και ειδικές για τη συγκεκριμένη θέση).
- Αποσύνδεση και σύνδεση μονάδα ιδιοπαραγωγής από το δημόσιο δίκτυο: Στις εγκαταστάσεις τις συνδεδεμένες με ένα δημόσιο δίκτυο διανομής, στις οποίες έχει προβλεφθεί η μονάδα ιδιοπαραγωγής να λειτουργεί παράλληλα με το δημόσιο δίκτυο διανομής, πρέπει να προβλέπεται προστασία που να αποσυνδέει την μονάδα ιδιοπαραγωγής από το δημόσιο δίκτυο διανομής στην περίπτωση απώλειας της τροφοδότησης του δικτύου, ή στην περίπτωση που η τάση ή/και η συχνότητα στους ακροδέκτες τροφοδότησης αποκτήσουν τιμές έξω από τα όρια κανονικής λειτουργίας. Επιπλέον, πρέπει να προβλέπονται μέσα για την αποφυγή σύνδεσης της μονάδας ιδιοπαραγωγής όταν η τάση ή/και η συχνότητα του δικτύου είναι έξω από τα όρια λειτουργίας των προστασιών τάσης / συχνότητας. Ο τύπος προστασίας, η ευαισθησία και ο χρόνος λειτουργίας πρέπει να έχουν εγκριθεί από τον φορέα που είναι αρμόδιος για τη λειτουργία του δημόσιου δικτύου διανομής.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Από 1 Ιανουαρίου 2024 ο κανονισμός για τη μελέτη και κατασκευή νέων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων είναι το Πρότυπο ΕΛΟΤ 60364. Ο έλεγχος των εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν με παλιότερους Κανονισμούς (ΚΕΗΕ, ΕΛΟΤ HD 384) εξακολουθεί να γίνεται με τον Κανονισμό που ίσχυε κατά το χρόνο κατασκευής τους.
*Ο κ. Χαράλαμπος Γ. Κουτρούλης είναι διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός, MSc, διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου.
