Οπτικός έλεγχος κατά ΕΛΟΤ HD 384 – Προσωρινές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σε εκθέσεις, χώρους θεαμάτων και περίπτερα

Η ασφάλεια των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και οι διαδικασίες ελέγχου είναι αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα των ηλεκτρολόγων.

Άρθρο του κ. Χαράλαμπου Γ. Κουτρούλη*

Η ασφαλής λειτουργία των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων προϋποθέτει την πλήρη συμμόρφωση με το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο. Στην περίπτωση του Προτύπου ΕΛΟΤ HD 384, και όταν πρόκειται για προσωρινές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σε εκθέσεις, χώρους θεαμάτων και περίπτερα, εκτός των ελέγχων και μετρήσεων που περιλαμβάνονται στο τυποποιημένο Πρωτόκολλο Ελέγχου Ηλεκτρικής Εγκατάστασης, απαιτείται ο έλεγχος και άλλων σημείων.

Οι ειδικές απαιτήσεις που αναφέρονται παρακάτω αφορούν προσωρινές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σε εκθέσεις, χώρους θεαμάτων και περίπτερα εκθέσεων, συμπεριλαμβανομένων κινητών και φορητών προθηκών και υλικών. Δεν εφαρμόζονται στη σταθερή ηλεκτρική εγκατάσταση του κτιρίου, εάν υπάρχει, εντός του οποίου μπορεί να βρίσκεται η έκθεση, το θέαμα ή το περίπτερο.

Αρχή προσωρινής ηλεκτρικής εγκατάστασης θεωρείται το σημείο της μόνιμης εγκατάστασης ή άλλης πηγής τροφοδότησης από την οποία παρέχεται ηλεκτρική ενέργεια.

Προστασία από επαφή

Στις παραπάνω προσωρινές εγκαταστάσεις απαιτείται να υπάρχει προστασία τόσο από την άμεση όσο και από την έμμεση επαφή.

Συγκεκριμένα, στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σε εκθέσεις, χώρους θεαμάτων, περίπτερα κλπ.:

• Όπου χρησιμοποιούνται κυκλώματα με πολύ χαμηλή τάση ασφαλείας (Safety Extra-Low Voltage [SELV]) ή πολύ χαμηλή τάση προστασίας (Protective Extra-Low Voltage [PELV]), η προστασία των αγωγών πρέπει να επιτυγχάνεται μέσω μόνωσης ικανής να αντέχει τάση δοκιμής 500 Βολτ εναλλασσόμενου ρεύματος (Volt Alternating Current [VAC]) για 1min, ή μέσω φραγμάτων ή περιβλημάτων με βαθμό προστασίας ≥ ΙΡ4Χ ή ΙΡΧΧD.
• Όπου εφαρμόζεται το μέτρο προστασίας με αυτόματη διακοπή της τροφοδότησης με σύστημα σύνδεσης γειώσεων ΤΝ (Terre [γη] – Neutral [ουδέτερος]), επιτρέπεται μόνο το σύστημα σύνδεσης TN-S, στο οποίο ο αγωγός προστασίας είναι χωριστός από τον ουδέτερο αγωγό.
• Η ονομαστική τάση τροφοδότησης δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 230V / 400V εναλλασσόμενου ρεύματος ή τα 500V συνεχούς ρεύματος.
• Πρέπει να υπάρχει συμπληρωματική ισοδυναμική σύνδεση για τα ξένα αγώγιμα στοιχεία οχημάτων, βαγονιών, τροχόσπιτων, εμπορευματοκιβωτίων κλπ., τα οποία πρέπει να συνδέονται με τον αγωγό προστασίας της εγκατάστασης με αγωγούς ελάχιστης διατομής 4 m2 χαλκού.

Ηλεκτρολογικό υλικό

Όσον αφορά το ηλεκτρολογικό υλικό που χρησιμοποιείται στις προσωρινές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σε εκθέσεις, χώρους θεαμάτων και περίπτερα εκθέσεων, ισχύουν τα εξής:

1. Τα φωτιστικά σώματα που βρίσκονται σε ύψος μικρότερο από 2,5μ. ή είναι προσιτά από τυχαία επαφή, πρέπει να στερεώνονται σταθερά και επαρκώς.
2. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται λυχνιολαβές με διάτρηση μόνωσης, εκτός κι αν οι λυχνιολαβές πληρούν τις απαιτήσεις του Προτύπου.
3. Κινητήρες που μπορούν να προκαλέσουν επικίνδυνες καταστάσεις πρέπει να διαθέτουν πλησίον τους διάταξη παντοπολικής απομόνωσης.
4. Οι ηλεκτρονικοί μετατροπείς κυκλωμάτων εξαιρετικά χαμηλής τάσης (Extra Low Voltage [ELV]) πρέπει να συμμορφώνονται με το πρότυπο ΕΛΟΤ ΕΝ61046.

Προστασία διαφορικού ρεύματος

Τα τροφοδοτικά καλώδια πρέπει να προστατεύονται στην αρχή τους με διατάξεις προστασίας διαφορικού ρεύματος (Residual Current Device [RCD]) που διαθέτουν χρονοκαθυστέρηση με ΙΔν ≤ 300 mA.

Τα τερματικά κυκλώματα πρέπει να προστατεύονται με RCD με ΙΔν ≤ 30 mA. Εξαιρούνται:

α) Κυκλώματα φωτισμού έκτακτης ανάγκης.

β) Κυκλώματα ρευματοδοτών με ονομαστικό ρεύμα μεγαλύτερο από 32Α.

Ηλεκτρικές γραμμές

Όσον αφορά τις ηλεκτρικές γραμμές στις προσωρινές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις σε εκθέσεις, χώρους θεαμάτων και περίπτερα εκθέσεων, ισχύουν τα εξής:

• Τα καλώδια πρέπει να είναι χάλκινα με ελάχιστη διατομή 1,5 m
• Τα εύκαμπτα καλώδια πρέπει να προστατεύονται από μηχανική ζημιά.
• Οι συνδέσεις των καλωδίων πρέπει να γίνονται με χρήση συνδετήρων σύμφωνα με τα πρότυπα, και μέσα σε περίβλημα με βαθμό προστασίας ≥ ΙΡ4Χ ή ΙΡΧΧD. Εάν υπάρχει κίνδυνος μετάδοσης μηχανικών τάσεων στους ακροδέκτες, πρέπει να υπάρχει κατάλληλη αγκύρωση των καλωδίων.

Προστασία από πυρκαγιά

Σε κτίριο που χρησιμοποιείται για εκθέσεις κλπ. και στο οποίο δεν υπάρχει εγκατεστημένο σύστημα συναγερμού πυρκαγιάς, ισχύουν τα εξής:

• Τα καλώδια πρέπει να είναι είτε ανθεκτικά στη φωτιά (IEC60332) και με ασθενή απελευθέρωση καπνού, είτε μονοπολικά ή πολυπολικά χωρίς οπλισμό, εντός μεταλλικών σωλήνων ή μη μεταλλικών σωλήνων ή καναλιών. Θα πρέπει επίσης να παρέχουν προστασία από τη φωτιά, έχοντας βαθμό προστασίας ≥ΙΡ4Χ.
• Τα συστήματα κυκλωμάτων εξαιρετικά χαμηλής τάσης (Extra Low Voltage [ELV]) για λαμπτήρες πυράκτωσης (στην εξαιρετικά απίθανη περίπτωση χρησιμοποίησής τους, πλέον) πρέπει να συμμορφώνονται με το ΕΝ 60598-2-23.
• Το δευτερεύον κύκλωμα κάθε μετασχηματιστή ή ηλεκτρονικού μετατροπέα (κυκλώματα ELV) πρέπει να προστατεύεται από μια διάταξη προστασίας με αυτόματη επαναφορά.
• Οι μετασχηματιστές ELV δεν πρέπει να είναι προσιτοί με έκταση χειρός. Ωστόσο, πρέπει να είναι προσβάσιμοι για έλεγχο και συντήρηση.
• Εγκαταστάσεις επιγραφών ή λαμπτήρων που λειτουργούν με ονομαστική τάση μεγαλύτερη από 230/400 Βολτ εναλλασσόμενου ρεύματος (Volt Alternating Current [VAC]) πρέπει να τοποθετούνται επί άφλεκτων υλικών. Το ίδιο και οι διατάξεις ελέγχου με τάση εξόδου μεγαλύτερη από 230/400 VAC.
• Οι εγκαταστάσεις επιγραφών ή λαμπτήρων που λειτουργούν με ονομαστική τάση μεγαλύτερη από 230 / 400 VAC πρέπει να τροφοδοτούνται από ένα ξεχωριστό κύκλωμα που να ελέγχεται από μια διάταξη διακοπής έκτακτης ανάγκης. Η διάταξη αυτή πρέπει να είναι ορατή, προσιτή και επισημασμένη σύμφωνα με τους κανονισμούς.

Διατάξεις

Όσον αφορά τις διατάξεις απομόνωσης σε προσωρινές ηλεκτρικές εγκαταστάσεις που αφορούν εκθέσεις, χώρους θεαμάτων και περίπτερα εκθέσεων, ισχύουν τα εξής:

α) Κάθε κύκλωμα διανομής που τροφοδοτεί εξωτερικές εγκαταστάσεις πρέπει να διαθέτει δική του διάταξη απομόνωσης, ευπρόσιτη και αναγνωρίσιμη.

β) Κάθε χωριστή προσωρινή κατασκευή (όπως όχημα, περίπτερο κλπ.) που προορίζεται να καταλαμβάνεται από ένα συγκεκριμένο χρήστη, πρέπει να διαθέτει δική του διάταξη απομόνωσης, ευπρόσιτη και αναγνωρίσιμη.

Όσον αφορά τις διατάξεις χειρισμού, ελέγχου και προστασίας, αυτές πρέπει να τοποθετούνται μέσα σε κλειστό ερμάριο που να μπορεί να ανοιχτεί μόνο με κλειδί ή εργαλείο. Εκτός του κλειστού ερμαρίου μπορούν να βρίσκονται μόνο όσα συστήματα είναι σχεδιασμένα και προορίζονται για χρήση από κοινά άτομα (ΒΑ1).

*Ο κ. Χαράλαμπος Γ. Κουτρούλης είναι διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός, MSc, διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (email: ilektroskopio@koutroulis.gr).