ʼρθρο του κ. Νικόλαου Μπαχτή*
Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή οδηγία EN 81-1:2010, κεφάλαιο 9.11 και EN 81-2:2010, κεφάλαιο 9.13, οι εξελιγμένοι ανελκυστήρες που χρησιμοποιούν μηχανές με σύγχρονους κινητήρες (PM motors), χωρίς μειωτήρα (Gearless), θα πρέπει να είναι εφοδιασμένοι, πέρα από τη μονάδα οδήγησης του ηλεκτροκινητήρα, και με επιπλέον σύστημα το οποίο θα προφυλάσσει την καμπίνα από ακούσιες κινήσεις. Δηλαδή, κινήσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν χωρίς να υπάρχει λόγος ή διαταγή (από το ηλεκτρονικό σύστημα). Στη διεθνή ορολογία μπορούμε να τις βρούμε ως «Unintended Car Movements» (UCM). Ως τέτοιες, μπορούν να χαρακτηριστούν, για παράδειγμα, αυτές που μπορούν να συμβούν μακριά από τον όροφο στάσης με τις πόρτες ανοικτές, ή εκείνες που τείνουν να γίνουν πριν κλείσουν οι πόρτες.
Όπως μπορεί να καταλάβει κανείς, αυτές οι κινήσεις είναι απαγορευμένες και δεν θα πρέπει ποτέ να συμβούν.
Η ηλεκτρονική μονάδα που θα αναλάβει την προστασία και θα δημιουργήσει τις συνθήκες εκείνες για την αποφυγή αυτών των κινήσεων θα πρέπει να επιτελεί τις εξής λειτουργίες :
– Αναγνώριση της τυχούσας ακούσιας κίνησης
– Την έκφραση και αποτύπωση του σφάλματος
– Την καταστολή της κίνησης (φρενάρισμα της καμπίνας)
Η προστασία του inverter
Η ηλεκτρονική μονάδα που αναλαμβάνει την πραγματοποίηση των παραπάνω λειτουργιών είναι ο ρυθμιστής στροφών του κινητήρα της μηχανής ανελκυστήρα (inverter), με ενσωματωμένη μονάδα παρακολούθησης και ελέγχου του συστήματος πέδησης της μηχανής του ανελκυστήρα για τυχόν ακούσιες κινήσεις (UCM protective – device).
Θα πρέπει να τονιστεί ότι κάθε τέτοιο inverter θα πρέπει να φέρει ειδική πιστοποίηση για Integrated brake control according to EN 81-1+A3, το οποίο σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ζητείται.
Στους σύγχρονους κινητήρες χωρίς μειωτήρα (Gearless PM motors), τα μηχανικά φρένα που εγκαθίστανται είναι διπλά, και φέρουν το καθένα επαφή (ανοικτή ή κλειστή), που σε κάθε εναλλαγή της «πληροφορεί» την κατάσταση στην οποία βρίσκεται το μηχανικό φρένο (οπλισμένο ή μη οπλισμένο).
Το σύνολο φρένων και επαφών αποτελεί το λεγόμενο σύστημα πέδησης της μηχανής του ανελκυστήρα το οποίο θα φέρει και μέρος της ευθύνης για τυχόν ακούσιες κινήσεις (μαζί με την οδήγηση του κινητήρα), αλλά και το οποίο θα μας πληροφορεί για την έναρξη αυτών με σκοπό την καταστολή τους. Για αυτό το λόγο, λοιπόν, τα inverters έχουν τη λειτουργία Brake Response Monitor (BRM) ή παρακολούθηση ανταπόκρισης συστήματος πέδησης.
Ένα πιστοποιημένο για αυτή την λειτουργία Inverter ενσωματώνει ταυτόχρονα την οδήγηση του κινητήρα και τον έλεγχο-οδήγηση του συστήματος πέδησης στην γενικότερη προστασία που προσφέρει ως UCM protective – device (μονάδα προστασίας ακούσιων κινήσεων.)
Λειτουργίας BRM
Η λειτουργία του ελέγχου ανταπόκρισης συστήματος πέδησης (BRM) έχει τις εξής λειτουργίες :
– Έλεγχος της κατάστασης των φρένων (οπλισμένα – μη οπλισμένα ) σε κάθε διαταγή κίνησης (εντολή RUN).
– Έλεγχος της σωστής εναλλαγής της κατάστασης των φρένων εντός προκαθορισμένου χρόνου.
– Κλείδωμα του συστήματος οδήγησης του κινητήρα και πέδησης σε περίπτωση εύρεσης κάποιου σφάλματος και ένδειξη σφάλματος (ALARM).
Για τον έλεγχο της κατάστασης των φρένων σε κάθε δοθείσα εντολή κίνησης (RUN),οι δύο επαφές που είναι τοποθετημένες πάνω στους μηχανισμούς των δύο φρένων εναλλάσσουν την κατάσταση τους ( ανοικτές ? κλειστές ή και το αντίθετο). Για την εναρμόνιση μιας μηχανής ή ενός Inverter με την Ευρωπαϊκή οδηγία EN 81-1/2 A3, θα πρέπει η μεν πρώτη να φέρει δύο φρένα και δύο επαφές , το δε inverter να υποστηρίζει τη λειτουργία και τον έλεγχο των δύο επαφών ταυτόχρονα.
Τρόπος καλωδίωσης
Παρακάτω θα δείτε τον τρόπο καλωδίωσης των φρένων και των επαφών τους , ενός PM motor σε Inverter.
Να επισημάνουμε ότι οι επαφές των φρένων μπορεί να είναι είτε Normally Open είτε Normally Closed. Στην ουσία η εναλλαγή τους από μια κατάσταση στην άλλη μας ενδιαφέρει , γιατί αυτό σηματοδοτεί την αλλαγή της κατάστασης των φρένων. Όταν τα φρένα οπλίσουν, οι επαφές τους δηλώνουν το γεγονός στο Inverter με αποτέλεσμα αυτό πλέον να μπορεί να προχωρήσει σε κατάσταση RUN (οδήγηση του κινητήρα).
Inverter και PM Motor
Από τη στιγμή εντολής οπλισμού των φρένων (ή και το αντίθετο), μέχρι πραγματικά να συμβεί αυτό μεσολαβεί ένας μικρός χρόνος , ο οποίος στο Inverter μπορεί να δοθεί σαν χρόνος αναμονής και ακολούθως ελέγχεται η κατάσταση των επαφών των φρένων και αποφασίζεται η εντολή RUN. Ο χρόνος αυτός ονομάζεται Brake Response Error Time (χρόνος λάθους ανταπόκρισης των φρένων).
Η ένδειξη σφάλματος που θα παρουσιαστεί (alarm) στην περίπτωση που θα ανιχνευθεί κάποια ενδεχόμενη δυσλειτουργία του συστήματος θα προκαλέσει την ακαριαία διακοπή της κίνησης και την ενεργοποίηση των φρένων, ώστε να ακινητοποιηθεί η καμπίνα. Ταυτόχρονα το Inverter ακυρώνει όλες του τις λειτουργίες και στην ουσία ‘’ κλειδώνει ‘’.
Λόγω της σοβαρότητας της συγκεκριμένης ενδείξεως σφάλματος , πρόκειται για δήλωση πιθανής ακούσιας κίνησης , το inverter δεν μπορεί να επανέλθει σε λειτουργία
«RESET»:
- ούτε με την χρήση του μπουτόν Reset
- ούτε με το κλείσιμο και άνοιγμα εκ νέου της τροφοδοσίας
- ούτε με την χρήση του ‘’ Automatic fault Reset ‘’ – εξωτερική επαφή
Το inverter θα επανέλθει με την επέμβαση τεχνικού και την συγκεκριμένη αλλαγή τιμής παραμέτρου εντός αυτού. Έτσι εξασφαλίζεται ότι σε αυτή την περίπτωση θα επιληφθεί ο αρμόδιος τεχνικός που θα αποφασίσει, ελέγχοντας όλη την εγκατάσταση, ότι πρέπει ο ανελκυστήρας να επαναλειτουργήσει ή χρήζει και περαιτέρω διερεύνησης.
*Ο κ. Νικόλαος Μπαχτής είναι Ηλεκτρονικός Μηχανικός, διευθυντής πωλήσεων της εταιρείας Alpha Motion A.E.
