ʼρθρο του κ. Δημήτρη Κόλλια*
Στη χώρα μας λειτουργούν περισσότεροι από 400.000 ανελκυστήρες, η πλειοψηφία των οποίων έχει εγκατασταθεί πριν από 30 και πλέον χρόνια. Το γεγονός αυτό έχει σαν συνέπεια να λειτουργούν σήμερα ανελκυστήρες επιβαρυμένοι από την πολυετή χρήση, οι οποίοι είναι κατασκευασμένοι σύμφωνα με παλαιότερους κανονισμούς ασφαλείας.
Είναι, λοιπόν, ευνόητο ότι σήμερα χιλιάδες ανελκυστήρες εγκυμονούν ποικίλους κινδύνους για τους χρήστες. Και ας μη ξεχνάμε ότι κατά τη λειτουργία του ανελκυστήρα ο χρήστης προστατεύεται μόνο από τον ίδιο τον ανελκυστήρα και όχι από άλλα μέσα προστασίας, όπως συμβαίνει σε άλλα μεταφορικά μέσα π.χ. ζώνη ασφαλείας, κράνος, κλπ.
Η νομοθεσία
Έχοντας ως στόχο να αναβαθμιστεί η ασφάλεια των παλιών ανελκυστήρων και έπειτα από σχετική βούληση (Σύσταση 95/216/EK και Πρότυπο ΕΝ 81-80) της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η ελληνική κυβέρνηση προχώρησε το 2005 στην έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΦΕΚ 1797 / 21-12-05), η οποία μεταξύ άλλων καθιστά υποχρεωτικούς τους ελέγχους σε όλους τους υφιστάμενους ανελκυστήρες με στόχο την ανίχνευση και διευθέτηση πιθανών επικίνδυνων καταστάσεων. Η ΚΥΑ αυτή αντικαταστάθηκε από την ΦΕΚ 2604 / 22 – 12 – 2008 η οποία ισχύει μέχρι σήμερα.
Οι έλεγχοι
Σύμφωνα με την προαναφερθείσα Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1797 / 21-12-05) οι έλεγχοι θα πρέπει να γίνονται από τους ‘αναγνωρισμένους φορείς ελέγχου’ (www.esyd.gr) που είναι αρμόδιοι για την αξιολόγηση της πιστότητας ανελκυστήρων ως προς τους κανονισμούς ασφαλείας. Υπεύθυνοι για την ανάθεση και πραγματοποίηση των ελέγχων από τους αναγνωρισμένους φορείς είναι οι ιδιοκτήτες ή διαχειριστές ή οι νόμιμοι εκπρόσωποί τους.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό ότι σύμφωνα με επίσημες εξαγγελίες, αναμένεται ο εκ νέου ορισμός καινούριων προθεσμιών για την ανάθεση και πραγματοποίηση των ελέγχων.
Έπειτα από τη διεκπεραίωση των πρώτων ελέγχων θεσπίζεται και ο περιοδικός έλεγχος των ανελκυστήρων σε διαστήματα που εξαρτώνται από τις στάσεις που εξυπηρετεί ο ανελκυστήρας καθώς επίσης και από το είδος του κτιρίου.
Επικίνδυνα σημεία
Ο αναγνωρισμένος φορέας ελέγχου θα εκτελέσει τον έλεγχο στον ανελκυστήρα, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των κανονισμών που ίσχυαν κατά την εποχή της εγκατάστασης, συν κάποιες νέες απαιτήσεις ασφαλείας που έχουν τεθεί από την ΚΥΑ του 2005, οι οποίες πρέπει να πληρούνται ανεξάρτητα της παλαιότητας του ανελκυστήρα. Κατόπιν τούτου, θα συντάξει έκθεση με τα σημεία που θα πρέπει να διευθετηθούν, την οποία και θα παραδώσει στον ιδιοκτήτη / διαχειριστή, καθώς και στον υπεύθυνο συντηρητή. Στη συνέχεια, ο υπεύθυνος συντήρησης είθισται να ετοιμάζει μία προσφορά για το κόστος των εξαρτημάτων και των εργασιών ώστε να διευθετηθούν τα σημεία της εγκατάστασης που έχουν υποδειχτεί από τον αναγνωρισμένο φορέα.
Επώνυμα εξαρτήματα
Ο ιδιοκτήτης ή διαχειριστής του κτιρίου θα πρέπει να απαιτήσει από τον υπεύθυνο συντήρησης να εγκαταστήσει επώνυμα και ποιοτικά εξαρτήματα. Για το λόγο αυτό θα πρέπει να ζητάει να του γνωστοποιείται η προέλευση των εξαρτημάτων, δηλαδή η χώρα και η επωνυμία κατασκευαστή. Τα ποιοτικά εξαρτήματα ανελκυστήρων διαθέτουν όλα τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα όπως εγχειρίδια χρήσης και συντήρησης, τεχνικός φάκελος, πιστοποιητικά κ.λπ. Είναι επίσης προτιμότερο η προμήθεια των απαραίτητων εξαρτημάτων να πραγματοποιείται από τον ίδιο κατασκευαστή. Το γεγονός αυτό διευκολύνει σε πολλές περιπτώσεις τις εργασίες εγκατάστασης, ενώ εξασφαλίζει και τη συμβατότητα των επιμέρους υλικών κατά τη λειτουργία του ανελκυστήρα.
Αύξηση της ασφάλειας
Οι εργασίες που πρέπει να λάβουν χώρα έχουν σαν στόχο τη βελτίωση της ασφάλειας των επιβατών αλλά και των συνεργείων συντήρησης. Υπάρχουν όμως και επεμβάσεις που δεν είναι υποχρεωτικές από το νόμο αλλά βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα και την αισθητική της εγκατάστασης. Ακολουθεί σύνοψη των σημαντικότερων από αυτές :
Τοποθέτηση αυτόματης πόρτας στο θάλαμο
Η πόρτα στο θάλαμο αποτελεί ένα από τα πιο βασικά μέτρα ασφαλείας δεδομένου ότι αποκλείει την επαφή των επιβατών με τα τοιχώματα του φρεατίου κατά την κίνηση του ανελκυστήρα. Η πόρτα θαλάμου απουσιάζει από την πλειονότητα των παλιών ανελκυστήρων ενώ είναι υποχρεωτική για τους νέους ανελκυστήρες.
Αυτόματος απεγκλωβισμός
Η σημερινή τεχνολογία επιτρέπει την εγκατάσταση συστήματος αυτόματου απεγκλωβισμού ακόμα και σε παλιούς μηχανικούς ανελκυστήρες με προσιτό κόστος για τον καταναλωτή. Ο αυτόματος απεγκλωβισμός δεν απαιτείται από τη νομοθεσία ωστόσο είναι ιδιαίτερα χρήσιμος αφού σε διακοπή ρεύματος οδηγεί αυτόματα τον θάλαμο στον πλησιέστερο όροφο με αποτέλεσμα οι επιβάτες να απεγκλωβίζονται άμεσα χωρίς τη βοήθεια ειδικευμένου συνεργείου.
Σύγχρονο σύστημα οδήγησης VVVF (inverter)
Η τεχνολογία αυτή μπορεί να εφαρμοστεί και σε παλιούς μηχανικούς ανελκυστήρες και βελτιώνει σημαντικά την ποιότητα κίνησης του ανελκυστήρα (εκκίνηση, διαδρομή, σταμάτημα) ενώ αυξάνει τη διάρκεια ζωής του κινητήρα (μικρότερη επιβάρυνση) και μειώνει την κατανάλωση ρεύματος για την εγκατάσταση.
Τοποθέτηση συσκευής ανίχνευσης υπέρβαρου
Οι συσκευές αυτές έχουν τη δυνατότητα να μετρούν το βάρος εντός του θαλάμου και ανάλογα να επιτρέπουν ή όχι την εκκίνηση του ανελκυστήρα. Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η κίνηση του ανελκυστήρα εφόσον το βάρος ξεπεράσει το επιτρεπτό όριο για το οποίο σχεδιάστηκε ο ανελκυστήρας και έτσι αποφεύγονται μηχανικές αστοχίες. H συσκευή αυτή δεν είναι υποχρεωτική από τον κανονισμό.
Σύστημα αμφίδρομης επικοινωνίας
Με το σύστημα αυτό επιτυγχάνεται η επικοινωνία του ατόμου με προκαθορισμένα σημεία, έτσι ώστε να δρομολογηθεί ο απεγκλωβισμός του. Η επικοινωνία γίνεται μέσω ειδικής συσκευής και ενός δικτύου σταθερής ή κινητής τηλεπικοινωνίας. Το σύστημα αυτό είναι υποχρεωτικό και για τις καινούργιες εγκαταστάσεις.
Αποφυγή ανεξέλεγκτης κίνησης / ανοδικής υπερτάχυνσης
Η τοποθέτηση συστήματος αρπάγης διπλής φοράς ενεργοποίησης διασφαλίζει την αποφυγή της ανεξέλεγκτης κίνησης του θαλάμου μέσω φρεναρίσματος του πλαισίου ανάρτησης πάνω στους οδηγούς. Οι αρπάγες ενεργοποιούνται στην περίπτωση κατά την οποία ο θάλαμος κινηθεί με ταχύτητα μεγαλύτερη από την ονομαστική είτε στην άνοδο είτε στην κάθοδο.
*Ο κ. Δημήτρης Κόλλιας είναι modernization manager στη Moda Lift
