Η ασφάλεια των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων και οι διαδικασίες ελέγχου είναι αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα των ηλεκτρολόγων.
Άρθρο του κ. Χαράλαμπου Γ. Κουτρούλη*
Η ασφαλής λειτουργία των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων προϋποθέτει την πλήρη συμμόρφωση με το ισχύον κάθε φορά κανονιστικό πλαίσιο. Στην περίπτωση ωστόσο των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν με τον παλιότερο Κανονισμό Εσωτερικών Ηλεκτρικών Εγκαταστάσεων (ΚΕΗΕ), δηλαδή των ηλεκτρικών εγκαταστάσεων με χρόνο κατασκευής πριν το 2007, όταν έγινε υποχρεωτική η εφαρμογή του Προτύπου ΕΛΟΤ HD 384, ο οπτικός έλεγχος της ηλεκτρικής εγκατάστασης διενεργείται με βάση τα ισχύοντα στον ΚΕΗΕ, με χρήση του αντίστοιχου Πρωτοκόλλου Ελέγχου της υπεύθυνης δήλωσης εγκαταστάτη (ΥΔΕ).
Μέτρα προστασίας από ηλεκτροπληξία
Τα σημεία εστίασης κατά τον οπτικό έλεγχο για το πεδίο ελέγχου 1.1 του Πρωτοκόλλου Ελέγχου κατά ΚΕΗΕ είναι τα εξής:
Α) Βρεγμένοι χώροι, εντός των οποίων πρέπει να εφαρμόζεται διακοπή σε όλους τους ενεργούς πόλους, συμπεριλαμβανομένου του ουδέτερου αγωγού. Ως βρεγμένοι χώροι θεωρούνται:
- Εκείνοι των οποίων τα τοιχώματα, οι οροφές και τα δάπεδα είναι εμποτισμένα με υγρασία
- Εκείνοι εντός των οποίων σχηματίζονται συνεχώς ή και πρόσκαιρα μεγάλες σταγόνες νερού (από συμπύκνωση, ή αναθυμιάσεις)
- Εκείνοι οι οποίοι έχουν για μεγάλο διάστημα ατμούς νερού ή αναθυμιάσεις.
Οι χώροι αυτοί που αναφέρονται στον ΚΕΗΕ είναι οι εξής: βαφεία, βυρσοδεψεία, δεξαμενές (το εσωτερικό τους), διάδρομοι νομής, εγκαταστάσεις στο εξωτερικό των οικοδομών, εγκαταστάσεις φωτισμού αυλών, εγκαταστάσεις φωτισμού κήπων, εργοστάσια κυτταρίνης, εργοστάσια υφαντουργίας, εργοστάσια χάρτου, εργοστάσια χημικών λιπασμάτων, εργοστάσια χημικών προϊόντων, εργοτάξια (ακάλυπτα), ζυθοποιεία, κεραμουργεία, λέβητες (το εσωτερικό τους), δημόσια λουτρά, πλυντήρια, πλυντήρια ιδιωτικής χρήσης, σφαγεία, τυροκομεία, υπαίθριες εγκαταστάσεις γενικά, ψυκτικοί θάλαμοι, αλλαντοποιεία, αποθήκες αλατιού.
Β) Εγκαταστάσεις εποχιακής χρήσης εντός κτιρίων. Εντός αυτών των χώρων πρέπει να εφαρμόζεται διακοπή σε όλους τους ενεργούς πόλους, συμπεριλαμβανομένου του ουδέτερου αγωγού.
Γ) Ηλεκτρικά κυκλώματα με μετασχηματιστή προστασίας (διαχωρισμένα κυκλώματα). Σε αυτά:
- Όταν το πρωτεύον είναι κανονικά γειωμένο, το δευτερεύον δεν γειώνεται.
- Το δευτερεύον τύλιγμα δεν συνδέεται ηλεκτρικά με τον πυρήνα ή το περίβλημα του μετασχηματιστή.
Μέτρα προστασίας από πυρκαγιά
Τα σημεία εστίασης κατά τον οπτικό έλεγχο για το πεδίο ελέγχου 1.2 του Πρωτοκόλλου Ελέγχου κατά ΚΕΗΕ αφορούν χώρους υποκείμενους σε πυρκαγιά, στους οποίους:
α) Δεν επιτρέπονται γυμνοί αγωγοί.
β) Επιτρέπονται μεταλλικοί σωλήνες ή σωλήνες με χαλύβδινο οπλισμό για τάσεις λειτουργίας ≤ 500 Βολτ.
γ) Επιτρέπονται οπλισμένοι μονωτικοί σωλήνες για τάσεις έναντι γης ≤ 250 Βολτ, με προστασία έναντι μηχανικής βλάβης όπου απαιτείται. Σε ξηρούς χώρους επιτρέπονται οπλισμένοι μονωτικοί σωλήνες για τάσεις ≤ 500 Βολτ.
δ) Πρέπει να χρησιμοποιούνται σωληνοσύρματα μόνο σε ορατή εγκατάσταση.
ε) Οι ηλεκτρικοί πίνακες πρέπει να είναι τοποθετημένοι σε κλειστά κιβώτια και το ασφαλειοδιακοπτικό υλικό εντός ισχυρών κιβωτίων, άκαυστων, ερμητικών (με βαθμό προστασίας τουλάχιστον IP55) και υδρόφοβων.
στ) Οι κινητήρες και οι συσκευές πρέπει να φέρουν καλύμματα που να εμποδίζουν τη διάδοση της πυρκαγιάς προς τα έξω. Οι κινητήρες (ανεξαρτήτως ισχύος) που ελέγχονται από μακριά ή αυτόματα, πρέπει να προστατεύονται από υπερθέρμανση των τυλιγμάτων.
ε) Δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται συσκευές με γυμνά θερμικά στοιχεία.
ζ) Σε χώρους υποκείμενους σε πυρκαγιά και σκονιζόμενους, οι σταθεροί κινητήρες πρέπει να λειτουργούν υπό επιτήρηση, να είναι στεγανού τύπου ή να βρίσκονται κλεισμένοι εντός άκαυστων κιβωτίων.
η) Σε χώρους υποκείμενους σε πυρκαγιά και σκονιζόμενους, τα φωτιστικά πρέπει να φέρουν προστατευτικό κάλυμμα.
Ως χώροι υποκείμενοι σε πυρκαγιά θεωρούνται εκείνοι εντός των οποίων κατασκευάζονται, υποβάλλονται σε επεξεργασία ή αποθηκεύονται εύφλεκτες ύλες σε μεγάλες ποσότητες. Ενδεικτικά, τέτοιο χώροι είναι: αποθήκες εύφλεκτων υλικών, αποθήκες καυσίμων, αχυρώνες, εργοστάσια κυτταρίνης, εργοστάσια χάρτου, θεατρικές σκηνές και παρακείμενοι χώροι, καρβουναποθήκες, καταστήματα με εύφλεκτα εμπορεύματα, ξυλαποθήκες, χώροι ξύλου επεξεργασίας, πλεκτήρια, προθήκες εύφλεκτων υλικών, σιτοβολώνες, σοφίτες, χώροι με δάπεδα εμποτισμένα με λάδια.
ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ: Από 1 Ιανουαρίου 2024 ο Κανονισμός για τη μελέτη και κατασκευή νέων ηλεκτρικών εγκαταστάσεων είναι το Πρότυπο ΕΛΟΤ 60364. Ο έλεγχος των εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν με παλιότερους Κανονισμούς (ΚΕΗΕ, ΕΛΟΤ HD 384) εξακολουθεί να γίνεται με τον Κανονισμό που ίσχυε κατά το χρόνο κατασκευής τους.
*Ο κ. Χαράλαμπος Γ. Κουτρούλης είναι διπλωματούχος ηλεκτρολόγος μηχανικός, MSc, διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (e-mail: ilektroskopio@koutroulis.gr).
