Η Οδηγία 2022/2380 της Ευρωπαϊκής Ένωσης εισάγει πρόσθετες ρυθμίσεις σχετικά με τη διαθεσιμότητα ραδιοεξοπλισμού στην ευρωπαϊκή αγορά, με κύρια απαίτηση την υιοθέτηση της υποδοχής USB Type-C για ενσύρματη φόρτιση σε ορισμένες κατηγορίες συσκευών.
Άρθρο του δρ. Νίκου Βλασσόπουλου*
Ως «ραδιοεξοπλισμός» χαρακτηρίζονται ασύρματα ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά προϊόντα (όπως κινητά τηλέφωνα, αυτοματισμοί θυρών αυτοκινήτων και μόντεμ) που εκπέμπουν ή λαμβάνουν ραδιοκύματα με σκοπό την επικοινωνία ή τον καθορισμό θέσης, ταχύτητας ή άλλων χαρακτηριστικών.
Πρόσφατα, και συγκεκριμένα από την 28η Δεκεμβρίου 2024, τέθηκε σε εφαρμογή σε όλα τα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης η Οδηγία (ΕΕ) 2022/2380, που περιλαμβάνει ρυθμίσεις σχετικά με τη διαθεσιμότητα ραδιοεξοπλισμού στην αγορά, μετά την κατάλληλη προσαρμογή τους με το αντίστοιχο εθνικό δίκαιο κάθε κράτους-μέλους. Η Οδηγία 2022/2380 που εκδόθηκε την 23η Νοεμβρίου 2022 αφορά τροποποίηση της Οδηγίας 2014/53/ΕΕ που εκδόθηκε την 16η Απριλίου του 2014.
Για το ελληνικό δίκαιο η προσαρμογή πραγματοποιήθηκε με την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος υπ’ αριθμ. 53 της 25ης Σεπτεμβρίου του 2024 με τον εξής τίτλο: «Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2022/2380 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (ΕΚ) και του Συμβουλίου της 23ης Νοεμβρίου 2022 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2014/53/ΕΕ σχετικά με την εναρμόνιση των νομοθεσιών των κρατών-μελών σχετικά με τη διαθεσιμότητα ραδιοεξοπλισμού στην αγορά (L315) – Τροποποίηση του Π.Δ. 98/2017 (Α’ 139) “Εναρμόνιση της Ελληνικής Νομοθεσίας προς την Οδηγία 2014/53/ΕΕ του ΕΚ και του Συμβουλίου της 16ης Απριλίου 2014 (EE L 153/22.5.2014) σχετικά με τη διαθεσιμότητα ραδιοεξοπλισμού στην αγορά και την κατάργηση της Οδηγίας 1999/5/ΕΚ”».
Με την Οδηγία 2014/53/ΕΕ απαιτείται για όλες τις κλάσεις ραδιοεξοπλισμού που διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά να εξασφαλίζεται:
α) Προστασία της υγείας και της ασφάλειας των προσώπων και των κατοικίδιων ζώων, καθώς και προστασία της περιουσίας.
β) Επαρκές επίπεδο ηλεκτρομαγνητικής συμβατότητας.
γ) Αποδοτική χρήση του ραδιοφάσματος τόσο στην εκπομπή όσο και στη λήψη, προκειμένου να αποφεύγονται οι επιβλαβείς παρεμβολές.
Υποδοχή τύπου USB Type-C
Η Οδηγία 2022/2380 περιλαμβάνει επιπρόσθετες απαιτήσεις σε σχέση με την Οδηγία 2014/53/ΕΕ. Η κυριότερη από αυτές είναι η υποχρέωση του ραδιοεξοπλισμού ορισμένων κλάσεων ή κατηγοριών να φέρει υποδοχή τύπου USB Type-C (όπως περιγράφεται στο πρότυπο EN IEC 62680) προκειμένου να πραγματοποιείται η ενσύρματη φόρτιση.
Οι κατηγορίες ή κλάσεις ραδιοεξοπλισμού που υποχρεωτικά πρέπει να φέρουν υποδοχή τύπου USB Type-C, εφόσον έχουν τη δυνατότητα της ενσύρματης φόρτισης, είναι οι εξής:
- Κινητά τηλέφωνα χειρός
- Ταμπλέτες
- Ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές
- Ακουστικά κεφαλής
- Ακουστικά κεφαλής με μικρόφωνο
- Κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών χειρός
- Φορητά ηχεία
- Συσκευές ανάγνωσης ηλεκτρονικών βιβλίων
- Πληκτρολόγια
- Ποντίκια
- Φορητά συστήματα πλοήγησης
- Ακουστικά
- Φορητοί υπολογιστές.
Για τις δώδεκα πρώτες παραπάνω κατηγορίες, η απαίτηση ισχύει για το ραδιοεξοπλισμό που διατίθεται στην ευρωπαϊκή αγορά από τις 28 Δεκεμβρίου 2024. Ειδικά για τους φορητούς υπολογιστές (τη 13η κατηγορία ανωτέρω) η απαίτηση θα ισχύσει από τις 28 Απριλίου 2026.
Είναι αναγκαίο στο σημείο αυτό να διευκρινισθεί η έννοια της διάθεσης του ραδιοεξοπλισμού στην αγορά.
Για προϊόντα που κατασκευάζονται εντός της ΕΕ, ημερομηνία διάθεσης νοείται η ημερομηνία που εξέρχονται τα προϊόντα από το εργοστάσιο. Στην περίπτωση των εισαγόμενων προϊόντων, ημερομηνία διάθεσης θεωρείται η ημερομηνία εισαγωγής τους εντός της ΕΕ.
Κατά συνέπεια, τα εισαγόμενα προϊόντα ραδιοεξοπλισμού των ανωτέρω κατηγοριών –με την εξαίρεση των φορητών υπολογιστών– που εισάγονται μετά την 28η Δεκεμβρίου 2024 στην Ευρώπη απαιτείται να ικανοποιούν την Οδηγία 2022/2380 ανεξαρτήτως της ημερομηνίας κατασκευής τους.
Από την ημερομηνία ισχύος της παραπάνω απαίτησης, οι προαναφερόμενες κατηγορίες ή κλάσεις ραδιοεξοπλισμού θα πρέπει:
- Να διαθέτουν υποδοχή USB Type-C (όπως περιγράφεται στο πρότυπο EN IEC 62680-1-3:2022 «Διεπαφές ενιαίου σειριακού διαύλου για δεδομένα και ισχύ – Μέρος 1-3: Κοινά εξαρτήματα – Προδιαγραφή καλωδίου και βύσματος USB Type-C»), η οποία θα πρέπει να παραμένει προσβάσιμη και λειτουργική ανά πάσα στιγμή.
- Να έχουν τη δυνατότητα να φορτίζονται με καλώδια που συμμορφώνονται με το πρότυπο EN IEC 62680-1-3:2022 «Διεπαφές ενιαίου σειριακού διαύλου για δεδομένα και ισχύ – Μέρος 1-3: Κοινά εξαρτήματα – Προδιαγραφή καλωδίου και βύσματος USB Type-C».
Στην περίπτωση που διαθέτουν δυνατότητα ενσύρματης φόρτισης σε τάσεις άνω των 5 βολτ, ρεύμα άνω των 3 αμπέρ ή ισχύ άνω των 15 βατ, οι ανωτέρω κατηγορίες ή κλάσεις ραδιοεξοπλισμού θα πρέπει:
- Να ενσωματώνουν παροχή ισχύος USB Type-C όπως περιγράφεται στο πρότυπο EN IEC 62680-1-2:2022 «Διεπαφές ενιαίου σειριακού διαύλου για δεδομένα και ισχύ – Μέρος 1-2: Κοινά εξαρτήματα – Προδιαγραφές παροχής ισχύος μέσω USB»,
- Να εξασφαλίζουν ότι κάθε πρόσθετο πρωτόκολλο φόρτισης επιτρέπει την πλήρη λειτουργικότητα της παροχής ισχύος USB όπως αναφέρεται στην προηγούμενο σημείο i, ανεξαρτήτως της συσκευής φόρτισης που χρησιμοποιείται.
Ο ραδιοεξοπλισμός που ανήκει στις προαναφερθείσες κλάσεις ή κατηγορίες θα πρέπει στις οδηγίες και τις πληροφορίες ασφάλειας που τον συνοδεύουν να φέρει εκτός των άλλων πληροφορίες σχετικά με τις δυνατότητες φόρτισης και τις συμβατές συσκευές φόρτισης.
Οι οδηγίες και οι πληροφορίες ασφαλείας πρέπει να εμφαίνονται και σε ετικέτα που τυπώνεται στις οδηγίες και τη συσκευασία ή επικολλάται στη συσκευασία ως αυτοκόλλητο. Εάν δεν υπάρχει συσκευασία, η ετικέτα θα πρέπει να επικολλάται στο σώμα της συσκευής. Σε περίπτωση πώλησης εξ αποστάσεως μέσω διαδικτύου, η ετικέτα θα πρέπει να εμφαίνεται με τρόπο ευδιάκριτο και ευανάγνωστο δίπλα στην ένδειξη της τιμής.
Εξειδικεύοντας τα αναφερόμενα στην προηγούμενη παράγραφο, ισχύουν τα εξής:
- Στην περίπτωση όλων των κατηγοριών ή κλάσεων ραδιοεξοπλισμού που υποχρεωτικά πρέπει να φέρουν υποδοχή τύπου USB Type-C, απαιτείται περιγραφή των απαιτήσεων ισχύος των ενσύρματων συσκευών φόρτισης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τον εν λόγω ραδιεξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένης της ελάχιστης και της μέγιστης ισχύος (για την επίτευξη μέγιστης ταχύτητας φόρτισης) που απαιτείται για τη φόρτιση του ραδιοεξοπλισμού. Η ελάχιστη και μέγιστη ισχύς πρέπει να δηλώνονται σε βατ με την εξής διατύπωση: «Η ισχύς που παρέχεται από τον φορτιστή πρέπει να είναι μεταξύ [xx] βατ (ελάχιστη) και [yy] βατ για την επίτευξη μέγιστης ταχύτητας φόρτισης». Ο αριθμός των βατ εκφράζει αντίστοιχα την ελάχιστη και την μέγιστη ισχύ που απαιτείται για την επίτευξη της μέγιστης ταχύτητας φόρτισης.
- Στην περίπτωση κλάσεων ή κατηγοριών ραδιοεξοπλισμού που διαθέτουν δυνατότητα ενσύρματης φόρτισης σε τάσεις άνω των 5 βολτ, ρεύμα άνω των 3 αμπέρ ή ισχύ άνω των 15 βατ, απαιτείται περιγραφή των προδιαγραφών που αφορούν τις δυνατότητες φόρτισης του ραδιοεξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένης της ένδειξης ότι ο ραδιοεξοπλισμός υποστηρίζει το πρωτόκολλο φόρτισης με παροχή ισχύος USB.
Η ετικέτα
Η ετικέτα, που όπως αναφέρθηκε ανωτέρω οφείλει να συνοδεύει τον ραδιοεξοπλισμό, θα πρέπει να έχει το μορφότυπο που φαίνεται στην εικόνα 1.
Τα γράμματα XX αντικαθίστανται από την τιμή που αντιστοιχεί στην ελάχιστη ισχύ που απαιτείται για τη φόρτιση του ραδιοεξοπλισμού, η οποία καθορίζει την ελάχιστη ισχύ που χρειάζεται να παρέχει η συσκευή φόρτισης.
Τα γράμματα ΥΥ αντικαθίστανται από την τιμή που αντιστοιχεί στη μέγιστη ισχύ που απαιτείται από το ραδιοεξοπλισμό για την επίτευξη μέγιστης ταχύτητας φόρτισης, η οποία καθορίζει την ισχύ που χρειάζεται να παρέχει κατ’ ελάχιστον η συσκευή φόρτισης για την επίτευξη της εν λόγω μέγιστης ταχύτητας φόρτισης.
Η συντομογραφία «USB PD» (USB Power Delivery: παροχή ισχύος μέσω USB) υποδεικνύει εάν ο ραδιοεξοπλισμός υποστηρίζει το εν λόγω πρωτόκολλο επικοινωνίας φόρτισης. Το «USB PD» είναι πρωτόκολλο που διαπραγματεύεται την ταχύτερη παροχή ρεύματος από τη συσκευή φόρτισης στο ραδιοεξοπλισμό χωρίς να συντομεύει τη διάρκεια ζωής της μπαταρίας.
Η παραπάνω ετικέτα μπορεί να ποικίλλει σε εμφάνιση, υπό τον όρο ότι παραμένει ορατή και ευανάγνωστη. Εάν η ετικέτα σμικρυνθεί ή μεγεθυνθεί, πρέπει να διατηρούνται οι αναλογίες που ορίζονται στο σχέδιο της εικόνας 1. Η διάσταση «α» που αναφέρεται θα πρέπει να είναι ίση των 7 mm ανεξαρτήτως παραλλαγής.
Επιπρόσθετα των ανωτέρω που αφορούν τη φόρτιση των συσκευών, η Οδηγία (ΕΕ) 2022/2380 προσδιορίζει τη δυνατότητα των καταναλωτών να αποκτούν ραδιοεξοπλισμό που ανήκει στις 13 κλάσεις ή κατηγορίες που αναφέρονται παραπάνω χωρίς συσκευή φόρτισης. Η απαίτηση αυτή εφαρμόζεται από 28-12-2024 για όλες τις ανωτέρω κλάσεις ή κατηγορίες, πλην των φορητών υπολογιστών, για τους οποίους η σχετική απαίτηση θα ισχύσει από τις 28-4-2026.
Πιο συγκεκριμένα, όταν οικονομικός φορέας προσφέρει στους καταναλωτές και στους άλλους τελικούς χρήστες τη δυνατότητα να αποκτήσουν ραδιοεξοπλισμό που ανήκει στις παραπάνω κλάσεις ή κατηγορίες μαζί με συσκευή φόρτισης, ο οικονομικός φορέας θα πρέπει να προσφέρει στους τελικούς χρήστες τη δυνατότητα να αποκτήσουν τον ίδιο ραδιοεξοπλισμό χωρίς συσκευή φόρτισης.
Ειδικότερα, οι οικονομικοί φορείς θα πρέπει να εξασφαλίζουν ότι οι πληροφορίες σχετικά με το αν περιλαμβάνεται ή όχι συσκευή φόρτισης στον ραδιοεξοπλισμό εμφαίνονται με τρόπο που περιλαμβάνει εικονόγραμμα, όταν ο ραδιοεξοπλισμός καθίσταται διαθέσιμος στους καταναλωτές.
Το εικονόγραμμα τυπώνεται στη συσκευασία ή τίθεται στη συσκευασία ως αυτοκόλλητο. Σε περίπτωση πώλησης εξ αποστάσεως, το εικονόγραμμα πρέπει να φαίνεται κοντά στην ένδειξη της τιμής. Η μορφή του εικονογράμματος είναι όπως υποδεικνύεται στην εικόνα 2, ανάλογα με το εάν ο ραδιοεξοπλισμός συνοδεύεται ή όχι από συσκευή φόρτισης.
*Ο δρ. Νίκος Βλασσόπουλος είναι αναπληρωτής προϊστάμενος του Τμήματος Ραδιοεξοπλισμού στη Διεύθυνση Φάσματος της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ).
